مایکل فارادای

مایکل فارادای (ژدایکبوویێ ٢٢ مەها ئەیلولێ سالا ١٧٩١ و وەغەرکرییە ٢٥ مەها ئاب سالا ١٨٦٧) فیزیازانەک و کیمیاگەرێ ئینگلیزی یێ بەرزبوو کۆ تاقیکرنێن وی کاریگەری کرییە لسەر پێشڤەچوونا بوارێ کەهرومەگناتیز . کارێ مایکل فارادای لسەر کارەبێ و مەگناتیزێ هەتا نها ژی وەک ئەنجامەکێ مەزن دهێتە دانان د زانست و تەکنەلوجیا .

مایکل فارادای ل سالا ١٧٩١ ل نیوینگتن ژدایکبوویە ، ل ویلایەتا Surrey ، بابێ وی ئاسنگەر بوو و دەیکا وی رولەکێ گرنگ هەبوویە بۆ هاندانا وی . مروڤ دشێت حەژێکرنا خۆ ببینت هێش د قۆناغێن دەستپێکێ یێن ژیانا خۆ و دەمێن کێشێن ئابوری . وی خواندنا مەسیحی وەرگرتییە ل رۆژێن ئێکشەمبا ل قۆتابخانێن گرێدایی کەنیسێ و ل تەمەنێ چواردە سالیێ نەچاربوو قۆتابخانێ بجهبهێلیت بۆ فێربوونا بەرگ تێگرتنا پەرتووکان . وی ب خواندنا وان پەرتووکان یێن کۆ د فرۆشگەهێ را تێپەردبوون ، زانینا خۆ یا زانستی پێشڤەبر .

فارادای د گەنجاتیا خۆ دا کارکرییە وەک هاریکار بۆ سیر هامفری دەیڤی ل دەزگەهێ پاشایی ل لەندەن . ب رێبەرییا دەیڤی ، فارادای دەستکەفتیێن باش کرییە د کێمیایێ دا ، وەکی نیاسینا پەنزینێ و کێمکرنا گازێ بۆ شێوێ شلان ، دەستکەفتیێن وی یێن سەرەکی د کارەب و مەگناتیزێ بوو ، کو وی دڤییا تەزوویەکا کارەبێ داهێنیت ژ بوارێ مەگناتیزێ ، هەروەسا داهێنانا ماتۆرا و موالیدا . کارێ وی کارەب گرێدایە ب تێکەلکرنا کیمیای و بوویە ئەگەرێ ڤەدیتنا دەرڤە یا دژە فێرومەگناتیز کۆ دهێتە هژمارتن ئێک ژ پێکهاتێن تیورا بوارێ کەهرومەگناتیز یا جەیمس کلارک ماکسویل .

فارادای پوستەکێ سەرەکی وەرگرتییە و هەڤکار بوو ل جڤاتا پاشایی و خەڵاتێن دی یێن ژ هەژی وەرگرتینە ژوانا مەدالیا پاشایی و مەدالیا کوپلی و مەدالیا رومفورد . دەستکەفتیێن وی هاتینە پیرۆزکرن ل جیهانێ و هاتییە نیاسین وەک ئێک ژ گرنگترین زانایێن تاقیکاری .

فارادای ل سالا ١٨٢١ هەڤژینی پێکئینایە دگەل سارا بارنارد و هەڤژینان ژیانەکا سەرکەفتی تەرخانکرینە ب درێژییا ژیارا وان . فارادای زەلامەکێ سادە و راستگۆ بوو ، و ساندیمانی(مەزهەبەکێ مەسیحی)ٚ بوو ل ئاینی دا . کۆ رولەکێ گرنگ هەبوویە د ژیانا وی یا زانستی و تایبەت .

مایکل فارادای گەلەک دەستکەفتیێن گرنک کرینە د ئاراستێ تاقیکرنێن وی د بوارێ کەهرومەگناتیز ، و وی بناغە دانا بۆ زانست و تەکنەلوجیا . ژیانا وی و کارێ وی ژیانا زانایان و ئەندازیاران رۆناهیکرییە ، و دیارکرییە کۆ بهایێ سەرەکی مەرەق و بەردەوامییە و لێگەریانا زانینا نوی یە .